იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ დღეს უზენაეს სასამართლოში უვადო მოსამართლედ განმწესების მსურველი ლევან თევზაძე გამოკითხა. თევზაძე უკვე არის სააპელაციო სასამართლოს უვადო მოსამართლე.
ის ასევე არის საბჭოს მოქმედი წევრის, ირაკლი შენგელაიას ცოლის ძმა. იუსტიციის საბჭოს არამოსამართლე წევრები, ნაზი ჯანეზაშვილი და ანა დოლიძე ინტერესთა კონფლიქტზე საუბრობენ, თუმცა, საბჭოს სხვა წევრები ამ შენიშვნას არ იზიარებენ.
თევზაძემ 3 საათზე მეტი ხნის განმავლობაში არაერთ კითხვას უპასუხა, მათ შორის კითხვებს ადამიანის უფლებების, გამოხატვის თავისუფლების, დემოკრატიის შესახებ.
ადამიანის უფლებები
ანა დოლიძე:
"არ შეიძლება რეფერენდუმით, როგორც პირდაპირი დემოკრატიის ფორმით, შეიზღუდოს ან გაუქმდეს რომელიმე ადამიანის უფლება. რატომ? დაასაბუთეთ, ან კანონი მიუთითეთ ან კონსტიტუცია, ან რაიმე ან ვინმე ფილოსოფოსი".
ლევან თევზაძე:
"არ შეიძლება რეფერენდუმით ამისი გაუქმება. კონსტიტუციური ჩანაწერია, როგორ მახსოვს, რომ ადამიანის უფლებების შეზღუდვა არ შეიძლება, თუ არ ვცდები, დანამდვილებით ვიცი, რომ არ შეიძლება".
კითხვა, საბჭოს წევრი ანა დოლიძე:
"სამართლებრივი მსჯელობა რომ განავავითაროთ, რატომ იქნებოდა რეფერენდუმი, მაგალითად ქორწინების დეფინიციის საკითხზე, ან მოსამართლეთა უვადოდ დანიშვნის საკითხზე სამართლებრივად არასწორი?"
ლევან თევზაძე:
"სამართლებრივი მსჯელობა აქ გამიჭირდება იქიდან გამომდინარე, რომ მას სჭირდება სერიოზული დაფიქრება, ანალიზი და თუ შეგიძლიათ დამიწერეთ, აუცილებლად ვიფიქრებ ამ საკითხზე და ხვალვე ელექტრონულად გადმოგიგზავნით, პრობლემა არა მაქვს, მე ესე ზეპირად ამ ფორმატში გამიჭირდება".
დემოკრატია და ადამიანის უფლებები
ნაზი ჯანეზაშვილი:
"რატომ უნდა იყოს ადამიანის უფლება დაცული? რაში გვჭირდება, რომ ადამიანის უფლება იყოს დაცული?"
ლევან თევზაძე:
"მოითხოვს სამართლის უზენაესობა, კანონის უზენაესობა, დემოკრატიული სახელმწიფოს იდეა"
ანა დოლიძე:
"პირდაპირი დემოკრატიის ფორმებზე, განსხვავებით არაპირდაპირი დემოკრატიისგან, რას ფიქრობთ, ხომ არ მოიცავს ისინი ხანდახან საფრთხეს ადამიანის უფლებებთან მიმართებაში?"
ლევან თევზაძე:
"ასე პირდაპირ პასუხი არ მაქვს. ვერ გეტყვით, თუ შეგიძლია მომიყვანოთ კონკრეტული მაგალითი..."
გამოხატვის თავისუფლება
ნაზი ჯანეზაშვილი:
"თქვენი დამოკიდებულება გამოხატვის თავისუფლებასთან დაკავშირებით, რას ნიშნავს თქვენთვის გამოხატვის თავისუფლება. რატომ არის საერთოდ საჭირო რომ ყოველ ადამიანს ჰქონდეს გამოხატვის თავისუფლება?"
ლევან თევზაძე:
"გამოხატვის თავისუფლება, ეს არის კონვენციით დადგენილი მეათე მუხლი თუ არ ვცდები, როგორ ხორციელდება გამოხატვა ადამიანების, იმის მიხედვით განისაზღვრება, როგორი არის დემოკრატია ნებისმიერ სახელმწიფოში. ის არის დაცული მაგრამ არ არის აბსოლუტური უფლება. ის შეიძლება შეიზღუდოს და ამასთან დაკავშირებით ერთი ისეთი გადაწყვეტილებაც მახსენდება, ჰენდისაიდის გადაწყვეტილება სადაც პირდაპირ არის მითითებული, რომ გამოხატვის და სკალკას გადაწყვეტილება არის კიდევ, იქ უკვე მოსამართლეზეა მითითებული, რომ ნებისმიერი გამოხატულება შეიძლება იყოს მისაღები, შეიძლება არა, მაგრამ რა ფორმითაც არ უნდა იყოს, ის უნდა მიიღონ მოსამართლეებმა. "ისინი არ არიან ნაზი ყვავილები, რომლებიც შეიძლება დაჭკნენ ამ გამოხატვის თავისუფლებისას". ხოლო პირველ გადაწყვეტილებაში ესეთი მიდგომა აქვს, სადაც უთითებს, რომ არამარტო გამოხატვის თავისუფლებით, ბავშვებს პორნოგრაფიული მასალები წარუდგინეს სკოლაში და შემდეგ შეიზღუდა და სასამართლომ ეს ქმედება, რა თქმა უნდა, გამოხატვის შეზღუდვათ არ ჩათვალა თუმცა ესეთი განმარტება გააკეთა - "რაც არ უნდა შოკისმომგვრელი, რაც არ უნდა უხეში, რაც არ უნდა შეურაცხმყოფელი იყოს გამოხატვის თავისუფლება, სახელმწიფო ინსტიტუტებმა უნდა აიტანონ ეს". შესაბამისად გამოხატვის თავისუფლებით სარგებლობს ყველა, მისი შეზღუდვა შესაძლებელია სახელმწიფო უშიშროების, ჩამონათვალია მთელი რიგი... საზოგადოებრივი ინტერესების, არასრულწლოვნის ინტერესები, თუ არ ვცდები, შესაძლებელია შეიზღუდოს ამ საფუძვლით".
ნაზი ჯანეზაშვილი: რა ტესტები გამოიყენება გამოხატვის თავისუფლების შეზღუდვასთან მიმართებაში?
ლევან თევზაძე: ვერ ვხვდები ზუსტად, რაღაც ტესტი არის კი.. კონკრეტულად?
ნაზი ჯანეზაშვილი: მაგალითად მყისიერი საფრთხის ტესტი რას ნიშნავს?
ლევან თევზაძე: თუ გამოხატვის თავისუფლების დროს ხდება ძალადობა, ძალადობისკენ მოწოდება, ამ შემთხვევაში გამოიყენება ეს... ამერიკული ტესტია თუ არ ვცდები... ერთ-ერთ საქმეში გამოიყენეს, როდესაც მოწოდება გადაიზარდა ძალადობაში.
შესაძლო გარიგებასა და ნეპოტიზმზე
ნაზი ჯანეზაშვილი:
"სახალხო დამცველის მიერ, რამდენიმე კვირის წინ გამოქვეყნებულ დასკვნაში საუბარია იმაზე, რომ იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს 10 წევრი, სავარაუდოდ ერთიანი სქემით მოქმედებდა და ისე გადაიყვანეს 50 ადამიანი მეორე (გასაუბრების) ეტაპზე. მათ შორის თქვენზეც არის საუბარი. თქვენი აზრით, თუ მართლაც ასეა (მე არ გეკითხებით რომ შეაფასოთ სახალხო დამცველის ანგარიში) და სავარაუდოდ საბჭოს წევრები წინასწარ შეთანხმდნენ და ისე გადაიყვანეს კანდიდატები მეორე ეტაპზე, როგორ ფიქრობთ აჩენს თუ არა ეს კითხვებს იმ კანდიდატის ლეგიტიმურობასთან დაკავშირებით, რომელიც შესაძლოა მერე გახდეს მოსამართლე? და ხომ არ დაარღვევს სამართლიანი სასამართლოს უფლებას?"
ლევან თევზაძე:
"დასკვნას გაცნობილი ვარ, თუმცა ანალიზი არ მომიხდენია. მე ნამდვილად არ ვიცი, რა წესით მოხდა კონკრეტულად იმ 50 კაცის გადაყვანა შემდგომ ეტაპზე, თუმცა შემიძლია გითხრათ მე როგორ ვაკეთებდი და როგორ ხდებოდა ჩემი საბჭოში მუშაობის დროს. ვერ მეტყვით ვერც ერთ კოლეგიალურ ორგანოს, დავიწყებ საკანონმდებლო ორგანოთი, რასაც პარლამენტი ჰქვია, სადაც არ ხდებოდეს კონკრეტულ საკითხთან, კონკრეტულ მისაღებ გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით რაიმე ფორმით საუბარი, განსჯა როგორც საპარლამენტო სესიებზე, ასევე კომიტეტებზე და ასევე ფრაქციულ და პარტიულ დონეზე. ეს ხდება, ხდებოდა, ვერ მეტყვით ჩვენი ქვეყნის განვითარების ვერცერთ ეტაპს, სადაც ეს არ მომხდარა, და მოხდება კიდევაც. აქ ამოსავალი წერტილი არის "ნება", თუ რა ფორმით მისცა მან, საბჭოს წევრმა, კონკრეტულ კანდიდატს ხმა. თუ მასზე განხორციელდა ზეწოლა, თუ მოხდა ეს ანგარებით, მასზე განხორციელდა ნებისმიერი უკანონო ქმედება, ეს, რა თქმა უნდა, კითხვის ნიშნებს გააჩენს. მაგრამ ის საუბარი, რომ თქვენ და ქალბატონი ანა, ვთქვათ რეზო და ირაკლი, ან ქალბატონი ირმა და ბატონო დიტო და ა.შ. თუ კონკრეტულ საკითხზე, იქნება წინასწარი მსჯელობა, აზრთა გაცვლა, მაგრამ გადაწყვეტილებას მიიღებენ დამოუკიდებლად, ერთი პროცენტიც არ არსებობს იმისა, რომ ის გადაწყვეტილება ბათილია".
უზენაეს სასამართლოში უვადოდ კანდიდატებთან გასაუბრება 17 ივლისს დაიწყო.
იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს გვერდზე გამოქვეყნებული განცხადების მიხედვით, უზენაეს სასამართლოში მოსამართლის 10 ვაკანტურ პოზიციაზე უვადოდ განთავსებისთვის თავდაპირველად 144 კანდიდატი იბრძოდა.
20 ივნისს იუსტიციის უმაღლეს საბჭოში პირველი ფარული კენჭისყრა გაიმართა. კენჭისყრის შედეგად შემდეგ, გასაუბრების ეტაპზე 50 კანდიდატი გადავიდა. ამ 50 კანდიდატის შერჩევის პროცედურებთან დაკავშირებით კითხვის ნიშნები აქვს სახალხო დამცველს. ომბუდსმენი ამ პროცესში ნეპოტიზმსა და გარიგებაზე საუბრობს.
50-კაციან სიაში, სხვა კანდიდატებთან ერთად არის იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე, გიორგი მიქაუტაძეც, რომელსაც იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს არამოსამრათლე წევრები, ნაზი ჯანეზაშვილი და ანა დოლიძე, ასევე არასამთავრობო ორგანიზაციები ბრალს "კლანის წევრობაში" სდებენ.
ნეპოტიზმის, გარიგებებისა და კლანურობის გამო ჯანეზაშვილი და დოლიძე კონკურსის შეწყვეტას და მის ხელახლა გამოცხადებასაც ითხოვდნენ.
