საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველომ (TI) შეისწავლა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მიერ პირდაპირი მიყიდვის ფორმით, მათ შორის, სიმბოლურ ფასად (1 ლარი), პირობიანი და უპირობო აუქციონით გასხვისებული ქონების მესაკუთრეები, პრივატიზაციის საფასური და ინვესტიციების მოცულობა.
კვლევა 2019 წელს განხორციელებულ ინვესტიციებს შეეხება, რის შედეგადაც, ორგანიზაციამ აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობას მოუწოდა, განსაზღვროს მეტი საგარანტიო პირობები ავტონომიური რესპუბლიკის ქონების განსაკარგად პირობიანი აუქციონის გამოცხადების დროს. ორგანიზაციის შეფასებით, ამით პროცესის გამჭვირვალობის ხარისხი გაიზრდება და აუქციონებში შესაბამისი გამოცდილების მქონე კომპანიები გაიმარჯვებენ.
TI აჭარის მთავრობას ასევე მოუწოდებს, რომ შექმნას ყველა ინვესტორისთვის თანაბარი პირობები, რაც ჯანსაღი საინვესტიციო გარემოს ჩამოყალიბებას შეუწყობს ხელს.
კიდევ ერთი რეკომენდაცია საჯარო ინფორმაციის გაცემას ეხება, კერძოდ, ორგანიზაცია მთავრობას მოუწოდებს, ინფორმაციის გაცემის დროს კანონით გათვალისწინებული მოთხოვნებით იხელმძღვანელოს და გაასაჯაროოს 26 იურიდიულ პირთან შეცვლილი პირობებით განახლებული ხელშეკრულებები.
რა და როგორ გაყიდა აჭარის მთავრობამ ავტონომიის ქონებიდან 2019 წელს? – TI-ის კვლევა:
- "სწორი საინვესტიციო პოლიტიკის მხარდამჭერ გადაწყვეტილებად შეიძლება შეფასდეს აჭარის მთავრობის მიერ 2019 წლის 29 მარტს დამტკიცებული წესი. ამ წესის თანახმად, თუ ინვესტორი ვერ ასრულებს ნაკისრ ვალდებულებებს, მას შეუძლია, პირგასამტეხლოსგან გასათავისუფლებლად და ხელშეკრულებების პირობების გადასავადებლად მიმართოს აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროს და წარუდგინოს დაკისრებული პირგასამტეხლოს 2%-ის საბანკო გარანტია. სამინისტროს ინფორმაციით, ამ შესაძლებლობით 26-მა კომპანიამ/იურიდიულმა პირმა ისარგებლა.
- 2019 წელს, წინა წლებთან შედარებით, მნიშვნელოვნად შემცირდა ავტონომიური რესპუბლიკის ქონების პირდაპირი მიყიდვის შემთხვევები - გასულ წელს ამ ფორმით სულ 3 ობიექტი გასხვისდა (2018 წელს 16 ობიექტი გაიყიდა, 2017-ში კი - 17). საპრივატიზებო საფასურის ჯამური მოცულობა 7 660 265 ლარია, ხოლო განსახორციელებელი ინვესტიციის ოდენობა - 255 000 000 ლარი.
- პირდაპირი მიყიდვის ფორმით ყველაზე დიდი ფართობის მიწის ნაკვეთები (180 ჰექტარი) შპს "გრინ რეზორტმა" ქობულეთში შეიძინა. ცენტრალური და ავტონომიური მთავრობა აცხადებდა, რომ ახალი მულტიფუნქციური კომპლექსის - "მწვანე ქალაქის" ასაშენებლად კომპანია 500 მილიონი ლარის ინვესტიციას განახორციელებდა, თუმცა, ხელშეკრულებაში მითითებული თანხა 250 000 000 ლარია.
- 2019 წელს შემცირდა პირობიანი აუქციონების რაოდენობაც - ამ ფორმით ქონება სულ 6-ჯერ გასხვისდა (2017-2018 წლებში ასეთი ფორმით 37 ობიექტი გასხვისდა). საპრივატიზებო საფასურის ჯამი 995 700 ლარია, ხოლო განსახორციელებელი ინვესტიციის ოდენობა - 2 800 000 ლარი.
- 4 იურიდიული პირიდან, რომელმაც ქონება პირობიანი აუქციონის ფორმით შეიძინა, 3 რეგისტრირებულია ხელშეკრულების გაფორმებამდე ერთი თვით ადრე ("აიბამბუ", "საქართველო" და "აჭარა რიზორთს დეველოპმენტ კომპანი").
- აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრომ კვლავ არ გადახედა ხელშეკრულებას TCF Georgia-სთან, რომელიც ქობულეთში ციტრუსის დასახარისხებელი საწარმოს ამუშავებასთან და 3 500 000 ლარის ინვესტიციის განხორციელებასთან დაკავშირებით აღებულ ვალდებულებებს წლების განმავლობაში არ ასრულებდა. ამაზე "საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველო" რეკომენდაციას სთავაზობდა. შედეგად, კომპანიის მიერ სიმბოლურ ფასად - 1 ლარად მიღებული ქონება (23 344 კვ/მ არასასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთი და 6 შენობა) 2019 წელს კომპანიის იპოთეკარის, სს "ბანკი ქართუს" საკუთრება გახდა.
- ბათუმის და ქობულეთის მაჟორიტარი დეპუტატების, ფატი ხალვაშისა და კობა ნაკაიძის ა(ა)იპ "თანალმობამ" 2016 წელს აჭარის მთავრობისგან უზუფრუქტით მიიღო უძრავი ქონება ქობულეთში შეზღუდული შესაძლებლობის პირთათვის დღის ცენტრის გასახსნელად, თუმცა მაჟორიტარებმა 2019 წელსაც ვერ გახსნეს ცენტრი და აჭარის მთავრობას ვალდებულებების გადავადების შუამდგომლობით კიდევ ერთხელ მიმართეს.
- 2019 წლის 1 იანვრიდან 2020 წლის 9 იანვრის ჩათვლით, წინა წლებში ხელმოწერილ 26 ხელშეკრულებაში შეიტანეს ცვლილებები. ხელმომწერი 9 კომპანიის წარმომადგენლები, მეწილეები და დირექტორები მმართველი პარტიისა და სალომე ზურაბიშვილის შემომწირველები არიან. არაერთი მოთხოვნის მიუხედავად, აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრომ გადავადებული პირობებით განახლებული ხელშეკრულებები "საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს" არ მიაწოდა.
- საკვლევ პერიოდში პირობების შეუსრულებლობისა და პირგასამტეხლოს გადაუხდელობის გამო 7 კომპანიასთან მოიშალა ხელშეკრულებები. შესაბამის ბრძანებებში მითითებულია, რომ ყველა მათგანს ხელშეკრულების მოშლამდე ნაკისრი ვალდებულებების შესრულება გადაუვადდა, თუმცა კომპანიებმა და ფიზიკურმა პირებმა ვერც შეცვლილი პირობებით შეძლეს ინვესტიციის განხორციელება, რაც საბოლოოდ, მათთან დადებული შეთანხმებების გაუქმების მიზეზი გახდა.
