სამინისტროს საქმიანობაში სხვადასხვა პრიორიტეტები გამოიკვეთა. ქალაქისთვის ისტორიული იერსახის შენარჩუნებასთან ერთად, გურამ ოდიშარიას უწყება რამდენიმე მიმართულებით აპირებს მუშაობას. ქვეყნის სახელის მის საზღვრებს გარეთ გატანა, რეგიონებში კულტურული ცხოვრების გამოცოცხლება, ადამიანებს შორის ურთიერთობის კულტურის ამაღლება – ეს პრიორიტეტების არასრული ჩამონათვალია. ტაბულა შეეცადა გაერკვია, რა ეტაპზეა კულტურის პოლიტიკის ფორმირების პროცესი და გურამ ოდიშარიას სხვადასხვა აქტუალურ თემაზე ესაუბრა.
როგორ ფიქრობთ, რისთვის არის საჭირო კულტურის სამინისტრო? მსოფლიოში კულტურა ვითარდებოდა და ვითარდება სამინისტროს გარეშეც...
ყველა სახელმწიფოს თავისი ნიუანსები აქვს. შესაძლოა არის ქვეყნები, სადაც მხოლოდ კულტურის კი არა, სხვა სამინისტროებიც არ არის. ეს ძალიან ბევრი რამით არის გამოწვეული. ჩვენ მერსედესებს არ ვაკეთებთ, გემებს არ ვაშენებთ, მსოფლიოსთვის რით უნდა ვიყოთ მიმზიდველი და საინტერესო? ჩვენ გვაქვს კულტურა, ვართ უძველესი ქვეყანა, გვაქვს ფოლკლორი, სიმღერები და გენეტიკური მახსოვრობა. ჩვენ ვართ კულტურისა და ხელოვნების ქვეყანა. კავკასიაში ქართველებს, სომხებთან ერთად, მწიგნობარ ხალხს გვიწოდებენ. არის სახელმწიფოები, სადაც პირველი წიგნი ერთი ან ორი საუკუნის წინ დაბეჭდეს, ან დაწერეს, ჩვენი ლიტერატურა კი ძალიან შორიდან მოდის. ამიტომ აუცილებელია, რომ ჩვენთან კულტურის სამინისტრო იყოს.
ბოლო ოცი წლის განმავლობაში ძალიან დაგვაკლდა ჩვენი კულტურა. ბალტიისპირეთზე ყოველთვის ამბობენ, რომ იქ არის მაღალი პოლიტიკური კულტურა, ანუ სიტყვა კულტურა პოლიტიკასთან ასოცირდება. ჩვენ, სამწუხაროდ, უნდა ვაღიაროთ, რომ პოლიტიკური კულტურა არ გვაქვს მაღალი. არ ვამბობ, რომ ეს უშუალოდ ჩვენი სამინისტროს ინტერესებში შედის, თუმცა მიზანი ისიცაა, რომ პოლიტიკური კულტურაც ავამაღლოთ, მაგრამ ასევე აუცილებლად უნდა ავამაღლოთ ადამიანებს შორის ურთიერთობის კულტურა. თვითონ სამინისტრო უნდა გავხადოთ იმის მაგალითი, თუ როგორ უნდა წარმართოს ადამიანმა დიალოგი, როგორ ველაპარაკოთ ერთმანეთს, აზრთა სხვადასხვაობიდან როგორ გამოვიტანოთ ერთი აზრი.
უკვე განსაზღვრული გაქვთ პრიორიტეტული მიმართულებები?
ჩემთვის და ჩემი მეგობრებისთვის პრიორიტეტი ის არის, რომ რეგიონებში გამოვაცოცხლოთ კულტურული ცხოვრება. იქ როგორც კი ღამდება, ცხოვრება თითქოს მთავრდება. ხალხი იძინებს, რამდენიმე ნათურა ბჟუტავს, შუქი არ აქვთ ალბათ... უფრო სწორად, მითხრეს, რომ შუქი აქვთ, მაგრამ ფული არ აქვთ, რომ გადაიხადონ.
შარშან ვიყავი ბელგიაში და ვითხოვე, სოფელში წამიყვანეთ-მეთქი. მაჩვენეს სოფელი, რომელიც ღამის ცხოვრებით ცხოვრობს. იქ აქვთ კულტურული ცენტრი, უყურებენ კინოს, ახალგაზრდები აწყობენ დისკუსიებს, თუმცა ძველგაზრდებიც მანდ არიან, აქვთ ლუდის ბარი, მათი ცენტრი გაჩახჩახებულია და არ უნდათ წასვლა არც საზღვარგარეთ და არც დედაქალაქში, ბრიუსელში. ეს სოფელი მაგალითად მომყავს ხოლმე – ვნატრობ, იმ დროს მივაღწიოთ, როდესაც კულტურული ცენტრები ყველა სოფელში გვექნება.
თბილისში, ფაქტობრივად, ორი ძირითადი კინოთეატრი გვაქვს – რუსთაველი და ამირანი. და ერთიც ბათუმში. არსად, არცერთ სხვა ქალაქში კინოთეატრი არ გვაქვს, კინოს ვერ უყურებ. მართალია, არის ინტერნეტი და ტელევიზორი, რომელშიც შეგიძლია ბევრი რამ ნახო, მაგრამ ადამიანი, და განსაკუთრებით ახალგაზრდობა, მაინც მიისწრაფვის ურთიერთობისკენ. მათ უნდათ ერთად ნახონ ფილმი, შემდეგ ერთი-ორი სიტყვა გადაუგდონ ერთმანეთს. ახლა ჩვენ ვფიქრობთ, როგორმე, სადაც კინოთეატრების აღდგენა იოლი შესაძლებელია, აღვადგინოთ, ვუყიდით კინოს გამშვებ აპარატს და მივცემთ საშუალებას, რომ ახალგაზრდები შეიკრიბონ, თუმცა არამხოლოდ ახალგაზრდები.
გარდა ამისა, ჩვენი მეორე პრიორიტეტია, რომ როგორმე საქართველოს სახელი გავიტანოთ ქვეყნის ფარგლებს გარეთ, რაც შეიძლება შორს, ჩვენი სახელი გავხადოთ პლანეტარული. სხვებს მხოლოდ კონფლიქტების წარმომშობი ქვეყანა ვგონივართ. ჩვენს კულტურასთან წვდომა უნდა ჰქონდეს ევროპის და აზიის ნებისმიერ ქვეყანას. თქვენ იცით, რომ გაბრიელ გარსია მარკესმა სახელი გაუთქვა მთელ კოლუმბიას. ასევე თურქეთი, პატარა ქვეყანა არ არის, მაგრამ ის მთელ მსოფლიოს გააცნო ერთმა დიდმა მწერალმა, ორჰან ფამუქმა. ამიტომ ჩვენ ხელი უნდა შევუწყოთ ყველაფერს. ვცდილობთ, ლიტერატურა წამოვწიოთ წინ, ვთარგმნოთ წიგნები.
ასე რომ, ორი დიდი ფრთა გვაქვს – ერთი, რეგიონები და მეორე – საზღვარგარეთ გავიტანოთ ჩვენი სახელი. ასევე უყურადღებოდ არ უნდა დავტოვოთ ადამიანები, რომლებიც დღეს ქმნიან ხვალინდელ კლასიკას.
თქვით, რომ ჯაზის და მოდის სფერო თვითდაფინანსებადი უნდა იყოს. რატომ კონკრეტულად ეს სფეროები? ამასთან, ამ განცხადების გაკეთების შემდეგ, დეკემბერში მოდის კვირეული მაინც დააფინანსეთ. რამ შეგაცვლევინათ აზრი?
მოდა ხელოვნების ერთ-ერთ მიმართულებად მიმაჩნია. ასპროცენტიან დაფინანსებას მას და შოუბიზნესს ვერ მივცემთ. წელს შეიძლება დაეხმარო 80 პროცენტით და 20 თვითონ მოიპოვოს, მომავალ წელს თუ წაიწევს წინ, შესაძლოა 50 პროცენტი დაუფინანსო, 4-5 წლის შემდეგ კი, როცა მოძლიერდება და გახდება პოპულარული, ის მიხედავს თავის თავს, განსხვავებით კლასიკური მუსიკისგან, რომელსაც ყოველთვის უნდა ხელის შეშველება. ის, რაც საფრანგეთში და იტალიაში არ ფინანსდება, ჩვენთან დახმარებას საჭიროებს, რადგან ახალგაზრდა სახელმწიფო გვაქვს.
როდის გაცოცხლდება სამუზეუმო ცხოვრება თბილისში მაინც? მხოლოდ ორი დარბაზი გვაქვს გარემონტებული, გამოფენილი კი ალბათ ექსპონატების ერთი პროცენტიც არ არის, ყველაფერი საცავებში ინახება...
ამასთან დაკავშირებით სხვადასხვა იდეეები არსებობს. სწორი ბრძანდებით, უზარმაზარი საგანძური გვაქვს, ძალიან დიდ და მრავალრიცხოვან ქვეყანას შეშურდება, იმდენად დიდი. ერთი იდეა ასეთია, რომ პარლამენტის ძველ შენობაში მოვაწყოთ უზარმაზარი გამოფენა, სადაც ყველაფერს ჩავამწკრივებდით და ხალხი დაათვალიერებდა. ასევე შეიძლება ქალაქში, ღია ცის ქვეშ გამოვფინოთ ექსპონატები, როგორც, ვთქვათ, რომში აკეთებენ.
თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმი არ გვაქვს, როცა საქართველოში, კარგი თუ ცუდი, მაგრამ თანამედროვე ხელოვნება მაინც არსებობს. მიგაჩნიათ თუ არა საჭიროდ მისი გახსნა?
აუცილებლად. ის, რასაც არათანამედროვედ და ძველად მივიჩნევთ, თავის დროზე ზუსტად ისეთივე თანამედროვე იყო. მე ვიცი, რომ მისი აშენების გეგმა ჰქონდა ბატონ ბიძინა ივანიშვილს, ამისთვის არის კიდეც ადგილი გამოყოფილი. ჩვენ ყველაფერს გავაკეთებთ, რომ წლის ბოლომდე ერთი თანამედროვე მუზეუმი (თუმცა ერთი შეიძლება არც გვეყოს) გავხსნათ.
თანამედროვე სახელოვნებო განათლების პრობლემაზე რას იტყვით?
ჩვენთან ჯერ კიდევ არ არის ის სიტუაცია, რომ კერძო კოლეჯები იყოს ძლიერი. კოლეჯები, რომლებიც არ აძლევენ აკადემიურ განათლებას, მაგრამ თანამედროვე მხატვრებს ზრდიან. ძალიან მიხარია, რომ თემურ ჩხეიძე გაზაფხულზე ჩამოდის ჩვენთან, მას ეყოლება თავისი სახელოსნო და რამდენიმე სტუდენტთან იმუშავებს. თავისი საოსტატო ექნება გოგი ალექსი-მესხიშვილსაც, რომელიც ამერიკაში დიდი ხანია მოღვაწეობს და ყველაფერი იცის თანამედროვე ხელოვნებაზე.
საბჭოთა კავშირის დროს მთელი კავკასია სწავლობდა ჩვენს კონსერვატორიაში, აკადემიაში. ყველას მიაჩნდა, რომ როგორც პარიზია ევროპისთვის, თბილისიც კავკასიისთვის კულტურის მექა იყო. ეს სფერო უნდა გავაძლიეროთ, ამის პრეტენზია გვაქვს.
გვაქვს ამბიცია, კულტურის სამინისტრო გახდეს ერთერთი უმნიშვნელოვანესი სამინისტრო საქართველოში. კულტურას გამოვიყენებთ მეზობლებთან საურთიერთოდ, აფხაზებთან საურთიერთოდ, იმიტომ რომ ამაზე უფრო მოდიან. ასე რომ, კონფლიქტების მოგვარებაშიც კულტურა ჩვენი მეგობარი იქნება.
რამდენად საჭიროდ მიგაჩნიათ ახალი კანონპროექტი, რომელიც თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელის უფლებამოსილების გაზრდას გულისხმობს?
თავიდან როცა მკითხეს, როგორი ნაბიჯებით უნდა იაროთო, ვთქვი, რომ ლიბერალური პოლიტიკის გამტარებელი ვიქნებოდი. ნებისმიერმა ორგანიზაციამ თავის თავს უნდა განუსაზღვროს, რა უნდა და როგორ. თეატრში კონფლიქტი არ უნდა იყოს, თეატრმა უნდა აირჩიოს თავისი ხელმძღვანელი, დადგას ის სპექტაკლები, რაც მას უნდა...
კონფლიქტები მაინც ხდება და ჩვენთან მოდიან, ხანდახან კონფლიქტოლოგადაც მიწევს მუშაობა. კანონზე, რომელზეც მკითხეთ, მოხდა ის, რომ ერთმა ჯგუფმა დაიწყო რაღაცის დაწერა, მეორე ჯგუფმა ამაზე არაფერი იცოდა, შემდეგ თეატრის მმართველები შეიკრიბნენ და თქვეს, რომ ეს საშინელი კანონია და არ შეიძლება მისი მიღება, რეჟისორებმა კი თქვეს, რომ ეს კარგი კანონია და ა.შ. როდესაც ვნახეთ, რომ ადამიანები სხვადასხვა წვენში იხარშებოდნენ, ჩვენ ყველა მოვიწვიეთ ერთ დარბაზში სასაუბროდ. დიალოგი ნორმალურად წარიმართა და ბოლოს შეჯერდნენ, რომ კანონი მიღებული იქნება მარტში ან აპრილში, იქამდე რამდენიმე ჯგუფი რაღაცებს დაწერს და მარტამდე წარმოგვიდგენს. ჩვენ ისევ განხილვას მოვაწყობთ და მხოლოდ ამის შემდეგ წავალთ კანონის დასამტკიცებლად. ჩვენ არ გვინდა მიღებული იყოს კანონი, რომელიც არ იქნება შეთანხმებული.
ტყუილია, რომ ეს ერთ კონკრეტულ ადამიანზე მორგებული კანონია, იმიტომ რომ ის ჯერ დაწერილიც არ არის. ერთი პროექტი იყო ერთი ჯგუფის მიერ წარმოდგენილი. რობიკო სტურუა შესანიშნავი და დიდი რეჟისორი გვყავს, ღმერთმა ძალიან დიდხანს აცოცხლოს, მიყვარს მისი სპექტაკლები, რომლითაც საქართველოს სახელი გაუთქვა. კანონი უნდა იყოს არა ერთ ადამიანზე მორგებული, არამედ დროსა და სივრცეში მარადიული. მინისტრები მოდიან, მიდიან, მაგრამ კულტურა რჩება. ჩვენ ვემსახურებით მარადიულ ღირებულებებს და კანონი უნდა იყოს მორგებული იმას, რომ მარადიული ღირებულებები უკეთესი და უკეთესი გახდეს.
თბილისის ისტორიულ ნაწილში მიმდინარე სარეაბილიტაციო სამუშაოებზე რა აზრის ხართ?
ამ თემებთან დაკავშირებით ჩვენ გვქონდა მრგვალი მაგიდა, იმიტომ რომ ეს ეხებოდა ძველ თბილისს. ჩვენთან ბევრი საჩივრის მსგავსი განცხადება შემოვიდა, დაწერილი პროფესიონალების და საზოგადოების წარმომადგენლების მიერ, რომლებსაც გული შესტკივათ, რომ ძველი თბილისი არ არის ის, რაც იყო ადრე. გაჩნდა შუშის ნაგებობები, სხვადასხვა სახის გაუგებარი კორპუსები, რაც საზღვარგარეთ არ ხდება. ვთქვათ, სტრასბურგის ქუჩებში როდესაც დადიხარ, ძველ ნაწილში, იქ არავის აქვს უფლება ახალი შენობა ჩაამატოს. ტურისტისთვისაც არ არის საინტერესო იქ ჩასვლა, თუ მან ნახა აღრეული არქიტექტურა. ასეა ძველი პრაღა, ძველი რიგა – ამ უკანასკნელსაც გაუჭირდა, რაღაც შენობები ჩადგეს, თუმცა შემდეგ ისინი საერთოდ მოაშორეს იქაურობას, იმიტომ რომ, როგორც ლატვიელმა მეგობარმა მითხრა, ამის გამო რიგა დატოვა კარგი და მაღალი გემოვნების ტურისტმა.
თბილისში ბევრი ძველი უბანია კარგად რესტავრირებული. ჩვენთან, სამწუხაროდ, ყველაფერი გაცხარებული პოლიტიკური კამათის საგნად იქცევა ხოლმე, როგორც ეს მოხდა ბაგრატის ტაძრის შემთხვევაში. ბაგრატის ტაძარი იქნება თუ თბილისის რესტავრირებული უბნები, ყველგან უნდა ვნახოთ დადებითი და უარყოფითი მხარეები. თბილისში შესანიშნავადაა რესტავრირებული ბეთლემის უბანი. თუ არ ვცდები, იქ ნორვეგიელები მუშაობდნენ ჩვენებთან ერთად. ტურისტებს ძალიან უყვართ იქ სიარული. გუდიაშვილის მოედანი კი ინვესტორს გადაეცა და ნაწილობრივ დაინგრა... როცა თბილისელ კაცს გული შესტკივა ამ მოედანზე და ათჯერ და ოცჯერ იკრიბება მოთხოვნით, რომ არ გაანადგურო ეს მოედანი, ხელისუფლება არ არის სწორი, როდესაც არ უსმენს.
მომწონს ეს შუშის ხიდი, რომელსაც ბევრი აკრიტიკებს, მაგრამ შესაძლოა ის სხვა ადგილას უკეთ გამოჩენილიყო.
როგორია თქვენი პოზიცია რიყის თეატრის დემონტაჟთან დაკავშირებით, რაც ბოლო დროს განსაკუთრებით აქტუალური იყო? რამდენად თანმიმდევრული გგონიათ ბატონი პრემიერმინისტრი, რომელიც საუბრობს რიყის თეატრზე, როდესაც მისი ბიზნესცენტრი და სახლიც ასევე უცვლის ქალაქს ისტორიულ იერსახეს?
მილებმა ჩახერგა ეს სივრცე. აქ ბევრმა შენობამ ჩახერგა სივრცე. თუნდაც ეს შენობა, ჩვენ წინ რომ დგას (საუბარია იუსტიციის სახლის შენობაზე. – ნ.ა.), კარგია, მაგრამ ამის იქით თბილისს ვერ ხედავ. თბილისი არ უნდა დაიმალოს. არც მტკვარი, არც მისი სიმშვენიერე, ძველი თბილისი... არის შენობები, რომლებიც მოშორებით უნდა დადგა. მე ის მილები უფრო დიდ, გაშლილ მწვანე ველზე წარმომიდგენია. იქ ბევრად უფრო ლამაზი იქნება, აქ კი სხვა პროპორციებია.
ხიდთან დაკავშირებით, როდესაც მრგვალი მაგიდა მოვაწყვეთ, აზრთა სხვადასხვაობა იყო, მილები კი აბსოლუტურ უმრავლესობას არ მოსწონდა. ჩვენ ჯერ არ გვაქვს ძალაუფლება, გავაჩეროთ მისი მშენებლობა. დანგრევა გამორიცხულია. ჩვენ მოვედით მშენებლებად და არა დამანგრევლებად. როდესაც უკვე რაღაც არის გაკეთებული, რასაც ვერ შევცვლით, არ შევცვლით.
სამომავლოდ ერთი წესი უნდა ვიწამოთ ყველამ – ნაჩქარევად არაფერი გავაკეთოთ, არც შენობა დავანგრიოთ, როგორც ეს იმელს მოუვიდა. კი, იქ იყო ვარსკვლავები, საბჭოთა სიმბოლოები... ყოფილიყო ეს სიმბოლოები, იმიტომ რომ ის ჩვენი ისტორიაა, ის ჩვენ 
რადგან ვართ ძეგლთა დაცვის სამინისტრო, ყველა ძეგლს დავიცავთ. ჩვენ მივწერეთ უგულავას, რომ შეჩერდეს რამდენიმე მშენებლობა, მაგალითად, ძალიან მაღალი შენობის აგება იწყება იმელის გვერდით, რომელიც აუცილებლად დაუკარგავს თბილისს თავის სახეს.
ამბობთ, რომ ძველი ძეგლების დანგრევას საჭიროდ არ მიიჩნევთ, რადგან ისინი ისტორიულ მემკვიდრეობას წარმოადგენს, მაგრამ რას იტყვით სტალინის ახალ ბიუსტებზე, რომლებიც ბოლო დროს დაიდგა ჩვენთან? რამდენად მისაღებია თანამედროვე საქართველოსთვის სტალინის ძეგლების თავიდან დადგმა?
პირადად ჩემთვის აბსოლუტურად მიუღებელია. ჩემი მეგობრებისთვის მიუღებელია, სახელმწიფოსთვის მიუღებელია და ყოველგვარი ჩვენი ნებართვის გარეშე მოხდა ახმეტაში და კიდევ სადღაც ამ ბიუსტების დადგმა.
როგორია თქვენი პოზიცია აზიზიეს მეჩეთის სანაცვლოდ ოშკის რესტავრაციასთან დაკავშირებით?
ოშკთან დაკავშირებით მოლაპარაკებები მიდის, თურქეთის ელჩთან მქონდა საუბარი. ის განიცდის იმ დაძაბულობას, რომელიც ამ თემასთან დაკავშირებით გაჩნდა. ჩვენთვის მტკივნეულია, რომ ოშკი ნელ-ნელა იშლება. ის ჩვენი ხუროთმოძღვრების ერთ-ერთი შედევრია და ვერ დავუშვებთ, რომ დაიშალოს. ჩემთვის პირადად მიუღებელია ასეთი ნაცვალგება – მოდი, მე გაგაკეთებინებ ოშკს და შენ ეს ამიშენე. მიმაჩნია, რომ ყოველთვის უნდა არსებობდეს კეთილი ნება. სახელმწიფოს გადაწყვეტილებამდე საზოგადოების აზრის შეჯერება უნდა ხდებოდეს. ბათუმელს უნდა ჰკითხო, რამდენად მოსწონს იქ აზიზიე, რას ნიშნავს ეს მეჩეთი მისთვის, რადგან ეს მის ეზოში კეთდება.
ერთ-ერთი ვარიანტია, რომ ოშკი გააკეთოს თურქულმა მხარემ, ჩვენი ზედამხედველობით. არის მეორეც – ჩვენ შევთავაზეთ, რომ რეკონსტრუქციას თავად გავაკეთებდით. მოლაპარაკებები დასრულებული არ არის. რაბათთან დაკავშირებით თურქულ მხარეს ჰქონდა პრეტენზია, მათ მიაჩნიათ, რომ ძეგლი გაფუჭებულია. ამბობენ, ოთხი წერილი მოგვწერეს, რომ გუმბათი ოქროსფრად არ უნდა შეგვეღება. ცხაურებიც უნდა ყოფილიყო ბევრად უფრო სადა და შავი ფერის. მათი თქმით, ეს არ არის მისაღები მათი არქიტექტურისთვის და იმ პერიოდისთვისაც. ამიტომ ჩვენ გვიწევს საუბარი იმაზე, სამომავლოდ შეიცვალოს თუ არა ოქროსფერი სხვა ფერით და ა.შ.
ოშკთან დაკავშირებით მოლაპარაკებები ჯერ კიდევ წინ გვაქვს. ასევეა სომხური ეკლესიებიც – ჩვენთან ექვსი ეკლესიაა სომხური, ხუთი თბილისში, ერთი – სამცხე-ჯავახეთში. სომხური მხარე ითხოვს, რომ ეს ეკლესიები მათ გადავცეთ. ამავე დროს, სომხეთის ტერიტორიაზე არის ქართული ეკლესიებიც, სადაც ჩვენი მრევლი არ ცხოვრობს, მაგრამ გვინდა, რომ იქ იყოს სამონასტრო ცხოვრება – ეს საპატრიარქოს ნომერი პირველი მოთხოვნაა. 17 იანვარს ეწვევა სომხეთს პრემიერმინისტრი, ალბათ მეც მასთან ერთად ჩავალ და დავიწყებთ მოლაპარაკებებს ამ საკითხებთან დაკავშირებით.
კათოლიკე ეკლესია, სომხური, მუსლიმური და ებრაული თემი დიდი ხანია მოითხოვს ისტორიული ტაძრების დაბრუნებას, რომელთაგან ნაწილი ამჟამად მართლმადიდებელი ეკლესიის მფლობელობაშია. თქვენ განაცხადეთ, რომ ამ პრობლემის მოსაგვარებლად კომისიას შექმნიდით, ვინ შევა ამ კომისიაში და კონკრეტულად რა ფუნქციის შესრულება დაეკისრება მას?
ეს ძალიან ფაქიზი თემაა. გუშინ მქონდა საუბარი პაატა ზაქარეიშვილთან, ეს მისი განსახილველიც არის – ჩვენ ძეგლებს ვიცავთ, ის პოლიტიკურ კონფლიქტებს უფრთხილდება. გვექნება კონტაქტი საგარეო საქმეთა სამინისტროსთან, არის ემიგრაციასთან და ევროინტეგრაციასთან დაკავშირებული საკითხებიც. ასე რომ, ჩვენ ერთად ვმუშაობთ. მეგობარ სამინისტროებს საუკეთესო ვარიანტს შევთავაზებთ ამ კომისიებიდან გამომდინარე. მათში მაღალი რანგის პროფესიონალები შევლენ, განიხილავენ ყველა იმ ნიუანსს, დაკავშირებულს მოსალოდნელ კონფლიქტებთან, რომლებიც შეიძლება გამოიწვიოს ჩვენმა ნებისმიერმა ნაბიჯმა. ამიტომ ძალიან ფრთხილი ნაბიჯებით ვივლით. არის სფერო, რომელიც ძალიან ჰგავს დანაღმულ ველს, თუ სწორად არ გადადგი ნაბიჯი, შეიძლება აფეთქდე. ამიტომ ამ კომისიებში, სამინისტროებში და საერთოდ საქართველოშიც გვჭირდება ის ადამიანები, რომლებმაც იციან დანაღმულ ველზე სიარული.
მწერალთა კავშირის თავმჯდომარის, მაყვალა გონაშვილის ვიზიტს მთიან ყარაბაღში უსიამოვნო შედეგი მოჰყვა – ის აზერბაიჯანმა პერსონა ნონ გრატად გამოაცხადა. ხომ არ ფიქრობთ, რომ ასეთმა სიტუაციებმა შეიძლება გააფუჭოს ურთიერთობები მეგობარ ქვეყნებთან?
ასეთი სიტუაციები ქვეყნებს შორის ურთიერთობებს ვერ გააფუჭებს. მე თვითონ კონფლიქტოლოგი ვარ და ხშირად დავდიოდი და ახლაც ვაპირებ ხოლმე ვიარო კონფლიქტურ ზონებში. მაყვალა არის ძალიან კეთილშობილი ადამიანი, რომელსაც უნდა, ლიტერატურით სომხებსა და აზერბაიჯანელებს შორის დამყარდეს კავშირი. კონფლიქტების დარეგულირებისას კულტურა ერთ-ერთი მძლავრი იარაღია ჩვენს ხელში. აქ დაშვებული იყო ერთი შეცდომა – როდესაც ყარაბაღში ადიხარ, ყოველთვის უნდა შეატყობინო აზერბაიჯანის ხელისუფლებას, ეს არის მათი მოთხოვნა. ეტყობა, ეს მომენტი გამოტოვა რაღაცნაირად, თორემ უარს არავინ ეტყოდა. მაყვალა კარგი საქმისთვის არის ჩასული ყარაბაღში და არა ცუდისთვის.
ხუნდაძეს და მეჩითოვს, ორივეს იცავდით. ამბობდით, რომ პირველს facebook-ის გვერდი გაუტეხეს, მეჩითოვის ვიდეო კი უბრალოდ ხუმრობა იყო. საბოლოოდ, თქვენ ისინი მაინც არ დანიშნეთ მოადგილეებად. რა იყო ამის მიზეზი?
ხუნდაძეს მართლა გაუტეხეს facebook-ი, მაგრამ მასაც ჰქონდა მიმოწერა facebook-ის მეგობრებთან, ეს უკვე მისი საქმეა. მეჩითოვი მართლა იქნა გადაღებული წელს ზემოთ შიშველი და ანეკდოტებს ჰყვებოდა, მაგრამ მიმაჩნია, რომ ეს მთავარი არ იყო. მთავარი ისაა, როგორ იმუშავებდნენ ეს ადამიანები ჩვენთან. ეს ატეხილი ხმაური, ვფიქრობ, ძალიან გაზვიადებული და არასწორი იყო. მეორე მხრივ, რომ ჩავფიქრდები ხოლმე, ვხვდები ერთ რამეს – არავინ ინტერესდება სოფლის მეურნეობის მინისტრის მოადგილეები ვინ არიან, როდის რა ანეკდოტს მოჰყვნენ, არადა, ანეკდოტს ყველა ჰყვება, მათ შორის მეც. Facebook-ზე ეკონომიკის მინისტრის მოადგილეებს შეიძლება უფრო უხეში ფორმითაც ეპასუხათ თავიანთი facebook-ელი მეგობრებისთვის, მაგრამ დაინტერესება, დამეთანხმებით, ყველაზე მეტად კულტურის სამინისტროთია. ეს ხაზს უსვამს, რომ საზოგადოება ძალიან ფაქიზად უყურებს ამ სამინისტროს, ძალიან ესათუთება მისი საქმიანობა. ეს იყო ტესტი სრულიად საქართველოსთვის და აქ კიდევ ერთხელ გამოჩნდა, რას წარმოვადგენთ. ჩვენ ყველაფერში უნდა გავხდეთ მაგალითის მიმცემი.
ამიტომ გადავწყვიტეთ, რომ მცირე რეორგანიზაცია გვჭირდება და მასში ხუნდაძე და მეჩითოვიც მოყვნენ. ისინი ისევ მუშაობენ ჩვენთან. ერთი დეპარტამენტის თავმჯდომარის მოადგილეა, მეორეც ერთ-ერთ დეპარტამენტში მუშაობს და იმუშავებენ კიდეც, უბრალოდ, მინისტრი და მისი მოადგილეები საქართველოს უფრო სხვანაირი ესახება. ჩვენ საზოგადოებრივ აზრს მხარი დავუჭირეთ. Facebook-ზე იყო გაავებული წერილები, რომლებიც მიუღებელია და ამიტომ ვიცავდი ჩემს კოლეგებს, მაგრამ იყო კეთილმოსურნეთა დინჯი სტილით დაწერილი წერილებიც, რომ აი, მე კულტურის სამინისტრო მინდა ასეთი... დამერწმუნეთ, მე უკეთესი მინდა და ჩვენ შევძლებთ, კულტურის სამინისტრო ნომერი პირველი გავხადოთ სამინისტროებს შორის. იმიტომ, რომ როცა გაქვს მაღალი კულტურა და ხელოვნება და ამის მატარებელი ხარ, შენ სამშობლოს დამცველიც იქნები, კარგი ფინანსისტიც იქნები, სოფელსაც მოუვლი და იმ სფეროებსაც, რომელთა პრობლემებიც სხვა სამინისტროებმა უნდა გადაწყვიტონ. ასე რომ, ჩვენი ამბიცია გაიზარდა.
თუ ეთანხმებით კინოს სუბსიდირების არსებულ ფორმას და რაიმეს შეცვლას ხომ არ აპირებთ ამ მიმართულებით?
ყველაფრის შეცვლას ვაპირებთ უკეთესისკენ, რა თქმა უნდა. კინოცენტრმა კარგად იმუშავა, გავხდით ევრიმაჟის წევრი, ეს მნიშვნელოვანია. პრობლემებიც ბევრია, მოგეხსენებათ, კინო ძალიან ძვირადღირებული ხელოვნებაა, ამიტომაც რაც შეგვიძლია, დავეხმარებით, მაგრამ ალტერნატიული გზებიც უნდა მოვძებნოთ.
რა დატვირთვა ექნება მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებში „ქართული სახლების” გახსნას? რა სხვაობაა ევროპაში აპრობირებულ კულტურული დღეების მოწყობასა და ეგრეთ წოდებული ქართული სახლების ორგანიზებას შორის?
ჩვენ ძალიან ბევრი ემიგრანტი გვყავს, ჩემი ფიქრით, მილიონზე ბევრად მეტნი არიან. ამასწინათ ბარსელონაში ვიყავი, სადაც ქართველების დიდი რაოდენობაა, თავიანთი ფულით მათ იქირავეს შენობა და მოაწყვეს ეკლესია. იქ ლოცულობენ და მათი თავშეყრის ადგილიც ეს არის. მაშინ მთხოვდნენ, იქნებ ვინმეს ხმა მიაწვდინოთ და დაგვეხმაროთ, რომ კულტურული ცენტრი გვქონდესო. ჩვენ რამდენიმე მწერალი და მხატვარი ემიგრაციაში გვყავს. ჩვენი მთავარი მიზანია, დავაბრუნოთ ემიგრანტები, მაგრამ სანამ დაბრუნდებოდნენ, ხომ გვინდა, რომ მთელ მსოფლიოში პოპულარიზაცია გავუწიოთ ჩვენს კულტურას?! აქედან გავუგზავნით მოცეკვავეებს, მომღერლებს, მწერლებს და ა.შ., მაგრამ მათ უნდა ჰქონდეთ სახლი, რომ მიიღონ.
ასევე გვინდა, ტელეარხი გავაკეთოთ, სადაც საუბარი იქნება მარტო კულტურაზე, რომ უფრო გაიჟღინთოს მთელი საქართველო ჩვენი კულტურით. იმიტომ, რომ ქვეყანა დაიღალა ამ გადახურებულ პოლიტიზებულ სივრცეში ცხოვრებით და ამ ტემპერატურას მხოლოდ კულტურა დააგდებს. წელს გამოვაცხადეთ, რომ იქნება მეტი კულტურა, ნაკლები პოლიტიკა. ამაში ჩვენ კულტურის სახლებიც დაგვეხმარება.
ძალიან ბევრი მიმართულებით აპირებთ მუშაობას. მოასწრებს კულტურის სამინისტრო 2013 წელს ამდენი დაპირების შესრულებას, მით უმეტეს მაშინ, როდესაც დაფინანსება შეგიმცირდათ?
გადავწყვიტეთ, ჩვენ თვითონ ვიშოვოთ ფული. გვინდა მეცენატებთან დაკავშირებული კანონის მიღება, რომლის მიხედვითაც, ადამიანი, რომელიც დაეხმარება რომელიღაც კულტურულ სახლს, ვთქვათ, ესპანეთში, გათავისუფლდება სახელმწიფო გადასახადისგან.
რასაც ვამბობ, ყველაფერს ამ წელს ვერ მოვასწრებთ, მაგრამ აბსოლუტურად ყველაფერს ექნება თავისი საფუძველი, კედლები აყვანილი იქნება. კანონებს შევცვლით, გვექნება სხვადასხვა სახის მრგვალი მაგიდები, რომ საზოგადოება წინასწარ გავხადოთ ჩვენი პროექტების მონაწილე. ბაგრატის ტაძარი რომ შეეთანხმებინათ ადრე, ვიღაც იტყოდა, რომ მე ეს მწვანე ფერი არ მომწონს, იქნებ ჯობია მოლურჯოში გადავიდეს და ა.შ. და ამგვარად შეჯერებული პროექტი მერე ხმაურს არ გამოიწვევდა. ადამიანი არ უნდა დატოვო მარტო, ეს არის კულტურის ერთ-ერთი უპირველესი მოთხოვნა. წელს ჩვენ არავის არ დავტოვებთ მარტო, ვართ ძალიან იმედიანი. ჯერ შევეცდებით, მოწინავე რიგებში იყოს კულტურის სამინისტრო, შემდეგ ჩვენი მიზანია, რომ ის გავხადოთ ნომერი პირველი სამინისტრო, იმიტომ რომ ეს თითოეულ ჩვენგანს სჭირდება.
