თურქეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, მევლუთ ჩავუშოღლუმ 23 იანვარს დავოსის მსოფლიო ეკონომიკურ ფორუმზე NATO-ს გაფართოებაზე ისაუბრა და თქვა, რომ საქართველო ჩრდილო-ატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაციაში უნდა მიიღონ. მევლუთ ჩავუშოღლუმ ისაუბრა პარტნიორ ქვეყნებზეც, რომლებიც "არ თანხმდებიან საქართველოს ორგანიზაციაში მიწვევაზე იმიტომ, რომ რუსეთის პროვოცირება არ სურთ".
სწორედ ამ თემაზე ესაუბრა ტაბულა საქართველოში თურქეთის ელჩს.
გთავაზობთ თამარ ჩერგოლეიშვილის ინტერვიუს ელჩ ფატმა სერენ იაზგანთან.
ტაბულა: რასაკვირველია, პირველი კითხვა თურქეთის საგარეო მინისტრის, ბატონი ჩავუშოღლუს ხმამაღალ განცხადებას ეხება, რომელიც დავოსში გააკეთა საქართველოს NATO-ში გაწევრიანებასთან დაკავშირებით. თურქეთი დიდი ხანია მხარს უჭერს საქართველოს NATO-ში გაწევრიანებას, მაგრამ ბოლო განცხადება განსაკუთრებით ყურისმომჭრელი იყო. რამ მისცა ბიძგი ამ სიტყვებს, თქვენი შეფასებით?
ფატმა სერენ იაზგანი: პირველ რიგში, რაც ჩემმა მინისტრმა გუშინ თქვა, ისაა რასაც ჩვენ წლებია ვამბობთ არა მხოლოდ დახურულ კარს მიღმა ბრიუსელსა და თბილისში, არამედ საჯაროდ. მაგრამ ვფიქრობ, დავოსიდან ხმამაღლა გაისმა, მათ შორის - ამ ღონისძიებისადმი მაღალი მედია ინტერესის გამო.
თურქეთი მიზანში იყო ამოღებული, თითქოს ჩვენ კარგი მოკავშირეები არ ვართ იმის გამო, რომ რუსეთთან თანამშრომლობა გვიწევს, კერძოდ სირიაში და რომ ჩვენ მათთან ვმუშაობდით მანამდე, სანამ რუსეთის თვითმფრინავი ჩვენს საჰაერო სივრცეს დაარღვევდა. ამის გამო ჩვენ მიზანში ვართ ამოღებული - ზოგიერთმა თურქეთის ჩრდილოატლანტიკურ ალიანსის წევრობაც კი დააყენა კითხვის ქვეშ. ეს კრიტიკა, რასაც უხვად წააწყდებით დასავლურ მედიაშიც, ძალიან საწყენია. რასაკვირველია ჩვენ, ალიანსის წევრები, არ ვართ ყოველთვის და ყველაფერში ერთ აზრზე, მაგრამ ჩვენ ვაფასებთ ალიანსს, ვიცით მისი ღირებულება და წვლილი უსაფრთხოების მიმართულებით.
ამიტომ, შესაძლოა, როდესაც ჩემმა მინისტრმა კიდევ ერთხელ მოისმინა ასეთი კრიტიკა, დავოსი ჩათვალა შესაბამის ადგილად, ჩვენი პოზიცია კიდევ ერთხელ გამოეხატა მკაფიოდ. საქართველოსთან და უკრაინასთან მიმართებით, ჩვენი პოზიცია რუსეთისას უპირისპირდება.
მე, როგორც თურქ დიპლომატს, ხშირად მიგრძვნია, თითქოს ჩვენი ხმა სათანადოდ არ ესმით. ამიტომ მოხარული ვარ, რომ მინისტრმა გამოიყენა შესაძლებლობა და ძალიან მკაფიოდ და ხმამაღლა გამოხატა ჩვენი პოზიცია დავოსში. ეს არ არის ახალი პოზიცია. ეს არის ძალიან მყარი პოზიცია. ჩვენ მხარს ვუჭერთ საქართველოს სუვერენიტეტს და ტერიტორიულ მთლიანობას და ვთვლით, რომ საქართველო ღირებულ წვლილს შეიტანს ალიანსის საქმეში. უკვე შეაქვს, მაგრამ წევრის სტატუსი სხვა რამაა. და როგორც ვთქვი, NATO-ს სჭირდება ისეთი მოკავშირეები, როგორიც საქართველოა. საქართველოს სჭირდება NATO.
ტაბულა: ის ალიანსის კონკრეტულ წევრებს მიმართავდა, როდესაც სიტყვას ამბობდა. ხომ არ დააკონოკრეტებდით რომლებს?
ფატმა სერენ იაზგანი: არა, მინისტრზე შორს არ წავალ. მაგრამ გავიხსენებ შემთხვევებს, როდესაც ალიანსის წევრმა ქვეყნებმა, ახლახანს რუსეთთან ურთიერთობების დათბობა დაიწყეს, ამის შესახებ ხმამაღლა თქვეს და ის თემაც დაივიწყეს, რის გამოც რუსეთი სანქციების ქვეშაა - ყირიმზე ვსაუბრობ.
ვფიქრობ, ჩემმა მინისტრმა სწორად აღნიშნა, რომ ჩვენ არ ვართ NATO-ს ერთადერთი წევრი ქვეყანა, რომელიც თვლის რომ რუსეთთან რაღაც დოზით უნდა ითანამშრომლოს ზოგადი უსაფრთხოების კონტექსტში. მაგრამ ეს არ უნდა მოხდეს, მაგალითად, ჩვენი მეზობელი საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის და სუვერენიტეტის ხარჯზე. ჩვენი პოზიცია უცვლელია. ჩვენ ეს საკამათოდ არასოდეს გაგვიხდია.
ვფიქრობ, აქ საქმე ორმაგ სტანდარტთან გვაქვს. კი, მესმის რომ ორმაგი სტანდარტი საერთაშორისო ურთიერთობების თამაშის წესია, მაგრამ ეს ალიანსის წევრებს შორის თამაშის წესი არ უნდა იყოს - განსაკუთრებით, როცა ღირებულებებს ეხება.
ტაბულა: ერთი რთული კითხვა უნდა დაგისვათ. ის, რაც თქვენმა მინისტრმა თქვა დავოსში, რუსეთის ინტერესებს ეწინააღმდეგება. თქვენ იცით, რომ რუსეთი ანტი-თურქულ კარტს ათამაშებს საქართველოში - განსაკუთრებით აჭარაში. რუსული პროპაგანდის საუკეთესო ტრადიციებში, ისინი ამტკიცებენ, რომ მხოლოდ რუსეთი კი არ არის ოკუპანტი, თურქეთიც ოკუპანტია და აგრესიულ, ექსპანსიონისტურ პოლიტიკას აწარმოებს.
ელოდებით რუსეთთან ურთიერთობის გართულებას, ზოგადად და ანტი-თურქული პროპაგანდის გაძლიერებას საქართველოში, უფრო კონკრეტულად?
მადლობა ამ შეკითხვისთვის. კი, რთული კითხვაა. პირველი იოლია - როდესაც ჩემი პრეზიდენტი, რეჯეფ ტაიპ ერდოღანი პუტინს ხვდება და ერთმანეთის პოზიციებს ისმენენ, ჩვენი პოზიცია საქართველოს საკითხზე ყოველთვის ძალიან მკაფიოა და მკაფიოდ გადაეცემა პუტინსაც. ამიტომ არ ვთვლი, რომ ახლა ამ საკითხის დასმა ურთიერთობებს გაართულებს - ჩვენი პოზიცია დიდი ხანია ნათელია და უცვლელი.
რაც შეეხება კითხვის მეორე ნაწილს - ანტი-თურქული, ანტი-ისლამური პროპაგანდა, არა მხოლოდ აჭარაში, არამედ სხვაგანაც, საქართველოში, მხოლოდ რუსეთიდან არ მოდის. თუმცა რუსეთი რასაკვირველია აქტიურია - რუსულმა ტელეარხებმა, მაგალითად გასულ ივლისში და აგვისტოში მთელი ტალღა გაუშვეს ისეთი პროპაგანდის, რომელიც აჭარაში ისტორიულ იარებს ეხებოდა. მაგალითად, ისინი ამტკიცებდნენ რომ ყარსის ხელშეკრულებას ეწურება ვადა 2021 წელს. რაც ტყუილია. თუმცა რუსეთის გარდა, არის რაღაც დიასპორები ამერიკასა და ევროკავშირში, რომლებიც ასევე მიზანში იღებენ თურქეთს როგორც კავკასიაში, ისე ბალკანებზე. ისინი ეჭვქვეშ აყენებენ თურქეთის კეთილმეზობლობას, ისე წარმოაჩენენ, თითქოს მე-19 საუკუნეშია საერთაშორისო ურთიერთობები. ვითარების ამგვარი წარმოჩენა, უსაფრთხოების განცდას რასაკვირველია არ აძლიერებს.
მაინც ვფიქრობ, რომ რუსეთი ჭადრაკის კარგი მოთამაშეა და ფრთხილად ითამაშებს.
ამავდროულად, მე მჯერა გამძლეობის გამომუშავების. არ აქვს მნიშვნელობა რომელი ქვეყანა აწარმოებს პროპაგანდას, საჭიროა რომ მოსახლეობას გამოუმუშავდეს გამძლეობა პროპაგანდის მანქანების წინააღმდეგ. როდესაც ჩამოვედი, ანტითურქული პროპაგანდა საქართველოში ძალიან ძლიერი იყო და ერთადერთი წყარო არ ჰქონია. ზოგიერთი ევროპარლამენტარიც კი იყო ჩართული ამაში.
მე მჯერა, რომ ქართული საზოგადოება გამძლე იქნება, თუ მას სწორ ინფორმაციას მივაწვდით როგორც ტრადიციული, ისე სოციალური მედიით ჩვენს ურთიერთობებზე.
სწორედ ამიტომ მინდა გადაგიხადოთ მადლობა ამ ინტერვიუსთვის. როდესაც პროპაგანდა მოდის ჩრდილოეთიდან, ჩვენ მას სიმართლე უნდა დავახვედროთ და გავაძლიეროთ ჩვენი ყურები და გონება ამგვარი ხრიკების წინააღმდეგ.
