რუსეთი WTO-ში – წინააღმდეგობა ვაშინგტონსა და თბილისში

15 ნოემბერს რესპუბლიკელმა სენატორმა ჯონ მაკკეინმა საერთაშორისო თანამეგობრობას მოუწოდა WTO-ში რუსეთის გაწევრიანების პროცესი „არ დააჩქაროს”.  მისი განცხადებით, ვაჭრობის მსოფლიო ორგანიზაცია „კარგი თემაა იმისთვის, რომ რუსული რეჟიმის ჭეშმარიტ არსზე და მის ქმედებებზე  დისკუსია განვაახლოთ”. 

 

რუსეთთან მკაცრი დამოკიდებულების მიზეზებს შორის სენატორმა ამ ქვეყანაში ადამიანის უფლებების შელახვა და საქართველოს რეგიონების ოკუპაცია დაასახელა. მაკკეინმა აღნიშნა, რომ კრემლი კვლავაც არღვევს 2008 წლის შეთანხმებას ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ. 

 

„მართლაც იმსახურებს რუსეთი გაწევრიანებას და შეესაბამება თუ არა აუცილებელ კრიტერიუმებს? მეჩვენება, რომ თეთრმა სახლმა ამ საკითხზე დისკუსია უნდა გააფართოოს”, – აღნიშნა სენატორმა. 

 

ჯონ მაკკეინმა ეს განცხადება მას შემდეგ გააკეთა, რაც კონგრესის შუალედურ არჩევნებში გამარჯვების შემდეგ რესპუბლიკელებმა ობამას ადმინისტრაციის მიერ ინიცირებულ რუსეთთან ურთიერთობების „გადატვირთვის” პოლიტიკას შეუტიეს. მათ საკმაოდ მკაცრად შეაფასეს რუსეთში ადამიანის უფლებათა დაცვის მდგომარეობა. გარდა ამისა, რესპუბლიკელებმა ობამას  ადმინისტრაციას პრობლემები რუსეთთან გაფორმებული სტრატეგიული შეიარაღების შესახებ შეთანხმების რატიფიცირების საკითხშიც შეუქმნეს. სწორედ მემარჯვენე სენატორთა ძალისხმევით, მისი განხილვა მომავალი წლისთვის, უკვე ახალი მოწვევის კონგრესის უფლებამოსილების დაწყებამდე გადაიდო. შესაბამისად, ამით ობამას მიერ მოსკოვისათვის მიცემული კიდევ ერთი დაპირება ვეღარ შესრულდება. 

 

დღეისთვის რუსეთი WTO-ს მიღმა დარჩენილი მსოფლიოს უმსხვილესი ეკონომიკაა. მოლაპარაკებებს ორგანიზაციაში გასაწევრიანებლად მოსკოვი 17 წელია აწარმოებს. 

 

ვაშინგტონს არაერთხელ განუცხადებია, რომ რუსეთის ორგანიზაციაში გაწევრიანებას ცალსახად მხარს უჭერს. ამ პროცესის დაჩქარების მორიგი დაპირება, რუსული მხარის მტკიცებით, ბარაკ ობამამ რუს კოლეგას 14 ნოემბერს, აზია-წყნარი ოკეანის თანამშრომლობის ორგანიზაციის იოკოჰამას სამიტზე პირისპირ შეხვედრისას მისცა. როგორც დმიტრი მედვედევმა განაცხადა, მოსკოვმა და ვაშინგტონმა რუსეთის WTO-ში გაწევრიანების საკითხში „სერიოზულ პროგრესს მიაღწიეს”. 

 

მაგრამ, იოკოჰამას სამიტის კულუარებში რუსმა მაღალჩინოსნებმა ისიც აღნიშნეს, რომ რუსეთისათვის WTO-ში გაწევრიანების გზაზე პრობლემად საქართველოს წინააღმდეგობა რჩება. ეს ფაქტი რუსეთის პრეზიდენტის თანაშემწემ ეკონომიკურ საკითხებში არკადი დვორკოვიჩმა დაადასტურა. ამავე დროს, მან იმედი გამოთქვა, რომ „ის ქვეყნები, რომლებიც ორგანიზაციაში ჩვენს გაწევრიანებას მხარს უჭერენ, ამ მიზნის მიღწევაში დაგვეხმარებიან”. დვორკოვიჩის აზრით, რუსეთის WTO-ში გაწევრიანება მომავალი წლის ბოლომდე მოხდება.  

როგორც, თავის მხრივ, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა სერგეი ლავროვმა აღნიშნა, „პირობებს, რასაც საქართველო აყენებს, ვაჭრობის მსოფლიო ორგანიზაციასთან ან რუსეთის მასში გაწევრიანებასთან კავშირი არ აქვს”. 

 

 ქართული მხარის პოზიცია კიდევ ერთხელ საქართველოს პრემიერ- მინისტრმა ნიკა გილაურმა 7 ოქტომბერს, აშშ-ში ვიზიტით ყოფნისას გამოთქვა. მისი განცხადებით, საქართველო WTO-ში რუსეთის გაწევრიანებას იმ შემთხვევაში დაუჭერს მხარს, თუ მოსკოვი ამ ორგანიზაციის წესებს შეასრულებს. კერძოდ, უზრუნველყოფს რუსეთ-საქართველოს საზღვარზე, კერძოდ, აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში, საბაჟო გამშვები პუნქტების გამჭვირვალობას, რასაც, პრემიერ-მინისტრის თქმით, WTO-ს წესები მოითხოვს. 

 

იმ პრობლემების მიუხედავად, რასაც ვაშინგტონსა და მოსკოვს შორის ურთიერთობებში WTO-ში რუსეთის გაწევრიანების საკითხი ქმნის, აშშ-ის ადმინისტრაცია თბილისსა და მოსკოვს შორის ამ საკითხში შუამავლის ფუნქციის შესრულებას არ აპირებს. აშშ რუსეთის წევრობაზე თანხმობის სანაცვლოდ საქართველოსთვის რაიმეს შეთავაზებას არ გეგმავს. ეს მიდგომა ოქტომბრის ბოლოს გამოცემა Foreign Policy-სთან საუბრისას თეთრი სახლის წარმომადგენელმა დაადასტურა. წყაროს განცხადებით, ეს საკითხი რუსეთისა და საქართველოს ორმხრივი ურთიერთობების თემაა. თუ რუსეთს WTO-ს წევრობა ნამდვილად სურს, მან პირველი ნაბიჯი თბილისთან მოლაპარაკებებისათვის თავად უნდა გადადგას. ადმინისტრაციის წარმომადგენელმა ისიც აღნიშნა, რომ რუსეთი ორგანიზაციის წევრი ვერ გახდება, თუ საქართველოსთან ძირითად სასაზღვრო და საბაჟო პრობლემებს ვერ მოაგვარებს.