ახალი ტექნოლოგიები

10 გლობალური პრობლემა, რომელიც შესაძლოა ტექნოლოგიებმა გადაჭრას

ოკეანის გასუფთავება

პლასტმასის მილიონობით პატარა ნაწილაკი მსოფლიოს ოკეანეებში ტივტივებს. ისინი წამლავენ ფრინველებს, თევზებს, ზღვის ძუძუმწოვრებს და ადამიანებს. მკვლევარები შიშობენ, რომ ამას დიდი გავლენა ექნება გარემოსა და ადამიანის ჯამრთელობაზე. ათწლეულების განმავლობაში დაგროვებული ასობით ტონა პლასტმასისაგან გასუფთავებას შესაძლოა საუკუნეები დასჭირდეს. ვინაიდან დაბინძურებას დიფუზური ხასიათი აქვს - დიდ ტერიტორიაზეა გაფანტული, გასუფთავებაც რთულია და მაშინ, როცა არსებობს ოკეანეში ნაგვის მასიურ გროვებთან გამკლავების საცდელი მეთოდები, სანაპიროები, ზღვები და არხების პრობლემა სრულად გადაუჭრელია.

პლასტმასის ნარჩენების ოკეანეში მოხვედრაზე პასუხისმგებელია ხუთი აზიური ერი - ჩინეთი, ინდონეზია, ფილიპინები, ვიეტნამი და ტაილანდი. გაერთიანებული სამეფოს ანგარიშის თანახმად, ოკეანეში პლასტმასის რაოდენობა შემდეგ ათწლეულში გასამმაგდება. 

გრიპის უნივერსალური ვაქცინა

გრიპის პანდემია იშვიათი, თუმცა მომაკვდინებელია. 1918 წლის პანდემიაში H1N1 გრიპმა სულ მცირე 50 მილიონი ადამიანი იმსხვერპლა. 1957-58 და 1968 წლების პანდემიებს მილიონამდე ადამიანი შეეწირა მაშინ, როცა 2009 წელს H1N1-ის დაბრუნებამ დაახლოებით ნახევარ მილიონამდე ადამიანის სიცოცხლე მოსპო. ბოლოდროინდელი დანაკარგები არც ისე დიდია, ვინაიდან ვირუსების შტამები უფრო სუსტი იყო.თუმცა, შესაძლოა შემდეგ ჯერზე ასე არ გაგვიმართლოს - კონკრეტული ვირუსების შტამებს აქვთ პოტენციალი გამრავლდნენ ისე სწრაფად, რომ ვერც ერთმა ვაქცინამ, რომელიც კონკრეტულ ვირუსთან ბრძოლისთვისაა შექმნილი, ვერ შეძლოს ეფექტური წინააღმდეგობის გაწევა.

გრიპის უნივერსალური ვაქცინა, რომელიც არა მხოლოდ შედარებით ნაკლებად საზიანო ვარიანტებისგან, არამედ კატასტროფული პანდემიისგანაც დაგვიცავდა, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის კრიტიკული გამოწვევაა.


ელექტროენერგიის მასშტაბურ ელექტროგადამცემ ქსელში შენახვა

განახლებადი ენერგიის წყაროები, როგორიცაა მზისა და ქარის ენერგია უფრო და უფრო იაფი და ფართოდ გამოყენებადი ხდება, თუმცა მათ არ შეუძლიათ ელექტროენერგიის წარმოქმნა, როცა მზე არ ანათებს ან ქარი არ ქრის. ეს ზღუდავს ამ წყაროების მიერ გამომუშავებული ენერგიის რაოდენობას.

საკმარისი ოდენობით ბატარეების შექმნა კი, რომელებიც ელექტროენერგიას შეინახავენ, უდიდეს ხარჯებთანაა დაკავშირებული. დღესდღეობით მეცნიერები და სხვადასხვა კომპანიები ელექტროენერგიის მასშტაბურ ელექტროგადამცემ ქსელში შენახვის იაფ გზებზე მუშაობენ, რომლითაც შეძლებენ ელექტროენერგიის დიდი ხნის განმავლობაში შენახვას.

დემენციის მკურნალობა

65 წელს გადაცილებულებში ათიდან ერთი ამერიკელი ალცჰაიმერითაა დაავადებული. სიცოცხლის ხანგძლივობის ზრდასთან ერთად, ალცჰაიმერით დაავადებულ ადამიანთა რიცხვი, სავარაუდოდ, აშშ-შიც და მთელ მსოფლიოში გაიზრდება. ალცჰაიმერის შესახებ ცოტა რამ ვიცით: საბოლოო დიაგნოზის დასმა მხოლოდ სიკვდილის შემდეგაა შესაძლებელი და ამ დროსაც კი რთულია ექიმებისათვის ალცჰაიმერსა და დემენციის სხვა ფორმებს შორის განსხვავებების დადგენა. მიუხედავად ამისა, ნეირომეცნიერებისა და გენეტიკის პროგრესი ბევრ რამეს ნათელყოფს და გვაძლევს მინიშნებებს, თუ როგორ შეიძლება შენელდეს ან საერთოდ დამარცხდეს დაავადების გამანადგურებელი ეფექტები.


წყლის გამტკნარება ნაკლები ენერგიის გამოყენებით

დედამიწაზე 50-ჯერ მეტი მლაშე წყალია, ვიდრე მტკნარი. დედამიწის მოსახლეობის ზრდასთან და კლიმატის ცვლილებასთან ერთად, რომელიც გვალვებს უფრო ახშირებს, სასმელ წყალზე მოთხოვნა მკვეთრად გაიზრდება. ისრაელმა ააშენა მსოფლიოში ყველაზე დიდი წყლის გასამტკნარებელი ტექნოლოგია და ახლა საყოფაცხოვრებო წყლის დიდ ნაწილს ზღვიდან იღებს. თუმცა ეს მეთოდი ზედმეტად ენერგიატევადია, რომ მსოფლიო მასშტაბით მისი გამოყენება პრაქტიკული გახდეს. შესაძლოა ახალი ტიპის მემბრანები იყოს გამოსავალი, ასევე ელექტროქიმიურმა მეთოდების გამოყენებით შეიძლება ნაკლებად მარილიანი წყლის ირიგაციისთვის გამოყენება. კლიმატის ცვლილებასთან გასამკლავებელი ტექნოლოგიების განვითარებასთან ერთად, პრიორიტეტი სასმელი წყლის ოკეანისგან  მიღება უნდა იყოს .

ნახშირბადის შემცირება

მსოფლიო ტემპერატურის მკვეთრ ზრდას მხოლოდ სათბურის აირების გამოტყორცნის აღკვეთა ვერ შეაჩერებს. ასევე გვჭირდება ნახშირორჟანგის დიდი ნაწილის ატმოსფეროდან მოშორება, რაც გარდა იმისა, რომ წარმოუდგენლად ძვირი იქნებოდა, გვაყენებს სხვა პრობლემის წინაშე, რა ვუყოთ ამდენ ნახშირორჟანგს? სტარტაპების მზარდი რაოდენობა მუშაობს ნახშირორჟანგის ისეთ პროდუქტებად გადამუშავების გზებზე, როგორებიცა სინთეზური საწვავები, პოლიმერები, ნახშირბადოვანი ბოჭკო და ბეტონი. ეს დამაიმედებელია, თუნცა, რაც სინამდვილეში გვჭირდება, ესაა მილიარდობით ტონა ნახშირორჟანგის შენახვის იაფი გზა, რომელიც შესაძლოა ატმოსფეროდან ამოვიღოთ.


უსაფრთხო თვითმავალი მანქანები

თვითმავალი მანქანები მილიონობით მილზეა დატესტილი. მიტანისა და ტაქსის სერვისების საცდელი პროგრამები თანდათან ფეხს იკიდებს ისეთ ადგილებში, როგორიცაა ფენიქსის გარეუბნები. თუმცა თვითმავალი მანქანები ჯერ კიდევ არ არიან სრულად მზად, პრობლემები უმეტესწილად ეხება ქაოსურ საცობებთან,  და ასევე ისეთ ამინდებთან გამკლავებას, როგორებიცაა თოვლი და ნისლი. თუ მოხდება მათი დახვეწა და მასობრივად გამოყენება, ეს სრულიად გარდაქმნის სატრანსპორტო სისტემას. სავარაუდოდ აღმოიფხვრება საცობები და შესაძლებელი იქნება ქალაქების ტრანსფორმაცია, ვინაიდან საპარკინგო ადგილები განვითარების ახალ შესაძლებლობებს გააჩენს. უპირველეს ყოვლისა, თვითმავალი მანქანები, მათი ფართო გამოყენების შემთხვევაში, ნავარაუდებია, რომ ავარიისაგან გამოწვეულ სიკვდილიანობის რიცხვს შეამცირებს , რაც ახლა 1.25 მილიონს უდრის ერთ წელში.


სხეულის მქონე ხელოვნური ინტელექტი

გასულ შემოდგომაზე რობოტი Atlas-ის ვიდეომ ინტერნეტი მოიცვა. ვიდეოში ნაჩვენები იყო რობოტი, რომელსაც ხტუნვა შეეძლო. ორი წლის წინ AlphaGo-მ დაამარცხა Go-ს მსოფლიოში საუკეთესო მოთამაშე. Atlas-ს Go-ს თამაში არ შეუძლია, ხოლო AlphaGo-ს სირბილი. რა მოხდება, თუ AlphaGo-ს გონებას ჩავაშენებთ Atlas-ის სხეულში? მრავალი მკვლევარი მიიჩნევს, რომ ნამდვილი ხელოვნური ინტელექტი დამოკიდებული იქნება მის შესაძლებლობაზე მოარგოს შიდა პროცესები რეალობას ფიზიკურ სამყაროში და ამ უნარს ხელოვნური ინტელექტი ფიზიკურ სამყაროსთან ურთიერთობით შეიძენს, ადამიანებისა და ცხოველების მსგავსად.

მიწისძვრის პროგნოზირება

2010 წელს ჰაიტიში მიწისძვრას 100 000 ადამიანი ემსხვერპლა, 2004 წელს ცუნამმა ინდოეთის ოკეანეში, რომელიც ერთ-ერთმა ყველაზე ძლიერმა მიწისძვრამ გამოიწვია, დაახლოებით 250 000 ადამიანი შეიწირა ინდონეზიაში, შრილანკაში, ინდოეთსა და სხვა ქვეყნებში. ჩვენ შეგვიძლია ქარიშხლების პროგნოზირება დღეებით და ზოგჯერ კვირებით ადრე, თუმცა მიწისძვრა მოულოდნელად გვატყდება თავს. მიწისძვრის პროგნოზირებას, თუნდაც საათებით ადრე, მილიონობით ადამიანის სიცოცხლის გადარჩენა შეუძლია.

ტვინის გაშიფრვა

ჩვენი ტვინი ნეირომეცნიერებისათვის ისევ დიდ ამოცანად რჩება. ყველაფერი, რასაც ჩვენ ვფიქრობთ, ვიმახსოვრებთ ან ვაკეთებთ როგორღაც ჩვენს ტვინში უნდა იყოს ჩაწერილი, მილიარდობით ნეირონში. მაგრამ რა არის ეს კოდი? ჯერ კიდევ მრავალი ამოუცნობი ნაწილი არსებობს იმის კვლევაში, თუ როგორ ინახავს და წარმოქმნის ფიქრებს ჩვენი ტვინი. ამ კოდის გაშიფრვას შეუძლია მოიტანოს გარღვევა ფსიქიკური აშლილობების მკურნალობაში, როგორებიცაა შიზოფრენია და აუტიზმი.  ასევე შეუძლია დაგვეხმაროს ინტერფეისების განვითარებაში, რომლებიც ტვინს კომპიუტერთან ან სხვა ადამიანებთან პირდაპირ დააკავშირებს. ეს მნიშვნელოვანი მიღწევა იქნება ტრავმის შედეგად პარალიზებული ან ნეიროდეგენერაციული დაავადების მქონე ადამიანებისთვის.

კომენტარები